Đau dai dẳng do viêm quanh khớp vai: Nguyên nhân, triệu chứng và hướng điều trị

Viêm quanh khớp vai là gì?

Viêm quanh khớp vai (scapulohumeral periarthritis) là tình trạng viêm mãn tính, không do nhiễm trùng của các cấu trúc quanh khớp vai, bao gồm gân, cơ, túi hoạt dịch và bao khớp. Bệnh lý này thường gặp ở người trưởng thành từ 40 đến 70 tuổi, đặc biệt là phụ nữ, với tỷ lệ mắc cao hơn nam giới.

Triệu chứng nổi bật nhất của viêm quanh khớp vai là đau nhức, đặc biệt dữ dội vào ban đêm, ảnh hưởng đến giấc ngủ và có thể dẫn đến trầm cảm hoặc lo âu. Cơn đau có thể lan ra cánh tay, cổ và gáy, khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc vận động vai, cử động tay, chải đầu, cài cúc áo,...

Viêm quanh khớp vai thường ảnh hưởng người trong độ tuổi trung niên

Nguyên nhân nào gây viêm quanh khớp vai?

Theo các chuyên gia cơ xương khớp, nguyên nhân cụ thể gây viêm quanh khớp vai hiện vẫn chưa rõ ràng. Quan điểm được đồng tình nhiều nhất góp phần gây ra bệnh là do những vi chấn thương liên tục, lặp đi lặp lại tác động lên các cấu trúc quanh khớp vai trong thời gian dài. Những vi chấn thương này có thể xảy ra do:

• Luyện tập thể thao quá sức: Các môn thể thao đòi hỏi vận động vai nhiều như bơi lội, tennis, cầu lông,... nếu không được thực hiện đúng kỹ thuật hoặc tập luyện quá sức có thể dẫn đến vi chấn thương ở gân, cơ, bao khớp vai. Trường hợp này, viêm khớp vai phải thường gặp hơn bên trái.
• Lặp đi lặp lại các động tác: Các công việc đòi hỏi vận động vai liên tục như mang vác vật nặng, làm việc trên cao,... cũng có thể dẫn đến vi chấn thương do lặp đi lặp lại các động tác.
• Chấn thương khớp vai: va đập mạnh, chống tay xuống đất gây áp lực lên vai khi trượt ngã cầu thang hoặc tai nạn giao thông có thể là nguyên nhân gây viêm khớp vai sau này.

Những vi chấn thương này tích tụ theo thời gian, dẫn đến sưng tấy, đau nhức và viêm ở các mô quanh khớp. Đây chính là nguyên nhân gây ra đau vai và viêm quanh khớp vai.

Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:

• Tuổi tác: Viêm quanh khớp vai thường gặp ở người trưởng thành từ 40 tuổi trở lên.
• Giới tính: Nữ giới có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nam giới.
• Tiền sử bệnh lý: Các bệnh lý như tiểu đường, rối loạn tuyến giáp, thoái hóa khớp vai,... cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm quanh khớp vai.

Hoạt động liên tục của khớp vai khi chơi Tennis có thể là nguyên nhân gây viêm quanh khớp vai

Triệu chứng của viêm quanh khớp vai

Viêm quanh khớp vai không chỉ gây đau nhức mà còn ảnh hưởng đến khả năng vận động của người bệnh. Tuy nhiên, do có nhiều thể bệnh khác nhau nên triệu chứng của bệnh cũng có thể khác nhau. Dưới đây là thông tin chi tiết về triệu chứng của từng thể viêm quanh khớp vai:

Viêm quanh khớp vai thể thông thường:

Nguyên nhân: Do vận động khớp vai quá mức, hoặc sau những vi chấn thương liên tiếp, gây tổn thương gân cơ nhị đầu và gân cơ trên gai.

Triệu chứng:

• Đau vai kiểu cơ học, đau tăng khi làm các động tác co cánh tay đối kháng, thường âm ỉ, tăng dần theo thời gian, đau nhiều về đêm.
• Hạn chế vận động khớp vai nhẹ hoặc vừa. Nhiều nhất sau khi qua 3 tháng đầu của bệnh và có thể kéo dài từ 1 -2 năm.
• Điểm đau chói khi ấn tại điểm bám tận gân bó dài của gân cơ nhị đầu cánh tay (mặt trước của khớp vai, dưới mỏm quạ 1cm) hoặc gân trên gai (mỏm cùng vai).

Viêm quanh khớp vai thể đau vai cấp:

Nguyên nhân: Do sự lắng đọng của các tinh thể canxi tại túi thanh mạc gây viêm.

Triệu chứng:

• Đột ngột với các tính chất dữ dội, đau nhức dữ dội, có thể khiến mất ngủ.
• Đau lan toàn bộ vai, lan lên cổ, lan xuống tay, đôi khi xuống tận bàn tay.
• Giảm vận động khớp vai nhiều, thường có tư thế cánh tay sát vào thân.
• Vai sưng to, nóng, có thể kèm theo sốt nhẹ.

Viêm quanh khớp vai thể giả liệt khớp vai:

Nguyên nhân: Do gân cơ trên gai hoặc đầu dài gân cơ nhị đầu ở khớp vai bị đứt.

Triệu chứng:

• Đau dữ dội kèm theo tiếng kêu răng rắc khi cử động khớp.
• Có thể xuất hiện đám bầm tím ở phần trước trên cánh tay.
• Hạn chế vận động khớp vai rõ rệt, khám thấy không thể chủ động nâng khớp vai lên trên.

Viêm quanh khớp vai thể đông cứng:

Nguyên nhân: Do viêm bao hoạt dịch khớp vai - ổ chảo kèm với hiện tượng dính khớp. Đái tháo đường và bệnh lý tuyến giáp là hai yếu tố nguy cơ chính của bệnh.

Quá trình hồi phục của bệnh nhân viêm quanh khớp vai thể đông cứng thường khả quan, nhưng có thể mất đến 2-3 năm, nữ giới dễ mắc bệnh hơn nam giới với tỷ lệ 4:1, và thường viêm khớp vai trái do người ta nhận thấy rằng ở thể bệnh này, vai không thuận tay thường bị ảnh hưởng nhiều hơn. 

Triệu chứng:

• Cơn đau thường âm ỉ, tăng dần theo thời gian, đặc biệt vào ban đêm và khi vận động vai.
• Hạn chế các động tác vai, đặc biệt là động tác dạng và xoay ngoài.
• Khi quan sát bệnh nhân từ phía sau, lúc bệnh nhân giơ tay lên sẽ thấy xương bả vai di chuyển cùng một khối với xương cánh tay do dính khớp.

Triệu chứng của viêm quanh khớp vai đa dạng tùy thể bệnh

Tiến triển và biến chứng của viêm quanh khớp vai

Các trường hợp viêm quanh khớp vai thể đơn thuần và thể đau vai cấp nếu không được điều trị kịp thời có thể diễn tiến mãn tính, hạn chế vận động khớp vai khiến các hoạt động sinh hoạt thông thường trở nên khó khăn với người bệnh. 

Với thể viêm khớp vai đông cứng thường có thể khôi phục được, tuy nhiên nếu không có biện pháp can thiệp điều trị phù hợp, tình trạng đông cứng khớp vai có thể kéo dài hơn từ 1-2 năm, gây hạn chế rất nhiều cho cuộc sống của bệnh nhân.

Chẩn đoán viêm quanh khớp vai

Khai Thác Bệnh Sử và Khám Lâm Sàng

Bác sĩ sẽ tìm hiểu về các triệu chứng, lịch sử chấn thương (nếu có), và hoạt động hàng ngày của bệnh nhân để đánh giá các yếu tố có thể dẫn đến viêm quanh khớp vai. Việc này giúp bác sĩ hiểu rõ hơn về nguồn gốc và tính chất của các cơn đau mà bệnh nhân đang trải qua.

Khám lâm sàng bao gồm việc đánh giá vận động khớp vai và sự ổn định của khớp. Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra các dấu hiệu viêm và sưng tấy tại khu vực khớp.

Chụp X-Quang

Trong hầu hết các trường hợp viêm quanh khớp vai đơn thuần, chụp X-quang khớp vai thường cho thấy kết quả bình thường. Tuy nhiên, ở một số trường hợp có thể thấy các dấu hiệu bất thường như calci hóa ở khoảng cùng vai với kích thước khác nhau trong viêm khớp thể tinh thể, hoặc phát hiện đứt các gân mũ cơ quay trong thể giả liệt.

Trong hầu hết các trường hợp, khám bệnh sử, thăm khám và chụp X-Quang có thể giúp chẩn đoán viêm quanh khớp vai và loại trừ được nhiều chẩn đoán phân biệt khác. Tuy nhiên trong những trường hợp khó hơn, các xét nghiệm chuyên sâu hơn có thể được thực hiện.

Chẩn đoán nhanh và chính xác viêm quanh khớp vai là chìa khóa quan trọng để điều trị hiệu quả

Siêu Âm Khớp

Siêu âm là một phương pháp hữu hiệu để xem xét các cấu trúc mềm như gân và bao hoạt dịch. Ở thể viêm khớp tinh thể, có thể thấy các nốt tăng âm kèm bóng cản calci hóa. Trong trường hợp của thể giả liệt, siêu âm có thể cho thấy sự vắng mặt của gân nhị đầu, là dấu hiệu của việc đứt gân.

MRI và Nội Soi Khớp

Trong những trường hợp phức tạp hoặc khi cần một cái nhìn chi tiết hơn về các cấu trúc trong khớp, MRI có thể được chỉ định để đánh giá sâu hơn các tổn thương mô mềm. Nội soi khớp, mặc dù ít phổ biến hơn, nhưng cũng có thể cần thiết để đánh giá trực tiếp bên trong khớp và xác định mức độ tổn thương.

Điều trị viêm quanh khớp vai

Có nhiều phương pháp điều trị viêm quanh khớp vai, từ sử dụng thuốc cho đến các biện pháp không dùng thuốc, và thậm chí là phẫu thuật nếu cần thiết. Dưới đây là các phương pháp điều trị chính mà bệnh nhân có thể áp dụng để cải thiện tình trạng bệnh. Tùy vào từng bệnh cảnh mà bác sĩ sẽ đưa ra chỉ định phù hợp.

Điều trị dùng thuốc

Thuốc giảm đau thông thường (Acetaminophen): Là lựa chọn đầu tay cho các trường hợp đau nhẹ đến trung bình, giúp giảm đau hiệu quả mà ít có tác dụng phụ.

NSAIDs (Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs): Nhóm thuốc này không chỉ giúp giảm đau mà còn có tác dụng chống viêm, làm giảm sự sưng tấy và đau nhức trong khớp vai. Cần lưu ý tác dụng phụ lên dạ dày và hệ tim mạch khi sử dụng nhóm thuốc này.

Tiêm corticoid tại chỗ: Dùng trong các trường hợp viêm khớp vai đơn thuần, giúp giảm viêm nhanh chóng, giảm đau hiệu quả. Có thể cân nhắc tiêm lại sau 3-6 tháng nếu đau tái phát.

Thuốc chống thoái hóa khớp tác dụng chậm: Các loại như Glucosamin và Diacerein có thể hỗ trợ cải thiện chức năng khớp và giảm tiến trình thoái hóa.

Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu tự thân: Phương pháp này sử dụng các yếu tố từ máu của chính bệnh nhân để kích thích quá trình lành thương và tái tạo tại khớp vai. Được áp dụng chủ yếu cho những bệnh nhân <60 tuổi bị đứt bán phần các gân mũ cơ quay do chấn thương.

Có nhiều nhóm thuốc có thể dùng trong đợt cấp của viêm quanh khớp vai

Điều trị không dùng thuốc

Chế độ sinh hoạt vận động hợp lý: Duy trì các hoạt động nhẹ nhàng, tránh các động tác gây áp lực nặng lên khớp vai. Trong giai đoạn đau vai cấp tính cần phải để cho vai được nghỉ ngơi.

Xoa bóp, bấm huyệt, phục hồi chức năng: Các kỹ thuật này có thể giúp thúc đẩy lưu thông máu và giảm cơn đau.

Châm cứu: Một phương pháp truyền thống giúp giảm đau và cải thiện vận động của khớp.

Vận động đúng cách: Sau khi các phương pháp điều trị kể trên hiệu quả, vượt qua giai đoạn cấp tính, người bệnh có thể áp dụng các bài tập phục hồi chức năng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc nhà vật lý trị liệu để phục hồi dần chức năng khớp vai.

Phẫu thuật

Phẫu thuật nối gân bị đứt: Chỉ định cho những trường hợp gân bị đứt hoàn toàn do chấn thương mà không thể phục hồi bằng liệu pháp bảo tồn, gặp ở những bệnh nhân viêm quanh khớp vai thể giả liệt.

Tái khám định kỳ và theo dõi

Tái khám định kỳ sau 1-3 tháng: Tùy theo tình trạng bệnh để có thể điều chỉnh phương pháp điều trị phù hợp. Một số trường hợp cần thiết, bác sĩ sẽ tiến hành siêu âm khớp vai để kiểm tra tình trạng của gân, bao gân và các cấu trúc khác trong khớp vai, giúp đánh giá hiệu quả của phương pháp điều trị.

Việc hiểu rõ các lựa chọn điều trị và áp dụng đúng cách sẽ giúp bệnh nhân viêm quanh khớp vai cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống. Hãy luôn thảo luận với bác sĩ chuyên khoa trước khi điều trị để chọn lựa phương pháp phù hợp nhất cho tình trạng của bạn.

Xem thêm: Viêm cột sống dính khớp: Nguyên nhân, chẩn đoán và hướng điều trị

Hướng dẫn phòng bệnh viêm quanh khớp vai

Tránh lao động quá mức và các động tác dạng quá mức

• Giới hạn hoạt động nâng cao tay: Tránh nâng tay lên cao quá vai trong thời gian dài hoặc lặp đi lặp lại, đặc biệt là trong các hoạt động lao động nặng hoặc thể thao. Điều này giúp giảm áp lực lên các gân và bao hoạt dịch trong khớp vai.
• Thay đổi thói quen lao động và sinh hoạt: Đảm bảo rằng bạn thường xuyên thay đổi tư thế và không duy trì một tư thế nào đó quá lâu, nhất là khi tư thế đó gây căng thẳng cho khớp vai.

Tránh các chấn thương ở vùng khớp vai

• Sử dụng đồ bảo hộ khi tham gia thể thao: Khi tham gia các môn thể thao như bóng chày, tennis, hoặc bơi lội, hãy đảm bảo rằng bạn sử dụng các thiết bị bảo vệ cần thiết để hạn chế nguy cơ chấn thương khớp vai.
• Tập luyện thích hợp: Thực hiện các bài tập tăng cường sức mạnh cho cơ bắp xung quanh vai, cổ và lưng để hỗ trợ tốt hơn cho khớp vai, giảm thiểu nguy cơ tổn thương do yếu cơ.

Phát hiện và điều trị sớm các trường hợp đau vai đơn thuần và đau vai cấp

• Phát hiện sớm các dấu hiệu đau vai: Nếu bạn bắt đầu cảm thấy đau hoặc khó chịu ở khớp vai, đừng chần chừ tìm kiếm sự chăm sóc y tế. Điều trị sớm có thể ngăn ngừa các vấn đề nghiêm trọng hơn phát triển.
• Theo dõi sức khỏe khớp vai định kỳ: Thăm khám định kỳ với bác sĩ chuyên khoa để đánh giá tình trạng sức khỏe của khớp vai. Điều này giúp phát hiện sớm bất kỳ vấn đề tiềm ẩn nào và có biện pháp can thiệp kịp thời.

Phát hiện và điều trị sớm viêm quanh khớp vai giúp cải thiện tiên lượng bệnh

Viêm quanh khớp vai là bệnh lý gây nhiều phiền toái, không chỉ về mặt sức khỏe mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Hiểu biết về bệnh, kết hợp với việc phát hiện và điều trị kịp thời, sẽ giúp bạn kiểm soát hiệu quả các triệu chứng và ngăn ngừa tình trạng bệnh tiến triển. Qua bài viết vừa rồi, Nhà Thuốc Việt hy vọng đã cung cấp thông tin chi tiết và hữu ích về căn bệnh viêm quanh khớp vai, giúp bạn và gia đình có những lựa chọn điều trị phù hợp. Hãy nhớ rằng đừng ngần ngại tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế để nhận được sự hỗ trợ tốt nhất cho sức khỏe của bạn và người thân.

Tài liệu tham khảo

https://www.jospt.org/doi/epdf/10.2519/jospt.2009.2916

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7676557/