Mụn trứng cá: nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị hiệu quả

Bài viết được tham vấn bởi Dược sĩ Võ Lê Trúc Phương

Mụn dường như là kẻ thù thầm lặng của làn da, khi mà dù ở dạng nào chúng đều ảnh hưởng ít nhiều đến sức khỏe, cũng như tính thẩm mỹ của da. Điển hình trong đó là mụn trứng cá. Cứ 10 người thì có đến 8 người có nguy cơ mắc trứng cá ít nhất một lần trong đời. Do đó, hiểu rõ về chúng là điều cơ bản để chúng ta đánh bay và tránh xa những nốt mụn đáng ghét này. Tất cả những điều về chúng sẽ được Nhà thuốc Việt chia sẻ trong bài viết này, bạn hãy theo dõi ngay nhé!

Những điều cần biết về mụn trứng cá

Mụn trứng cá là gì?

Mụn trứng cá hình thành do tắc nghẽn do tăng tiết bã nhờn, tích tụ lỗ chân lông, có thể kèm theo viêm hoặc không viêm. Chúng có thể xuất hiện ở nhiều nơi trên cơ thể, nhưng dễ xuất hiện ở nơi có nhiều dầu như da mặt, lưng, ngực,... Không chỉ vậy, mụn trứng cá còn gặp ở nhiều lứa tuổi, nhưng nhiều nhất vẫn là lứa tuổi dậy thì hay người có cơ địa da dầu.

Mụn trứng cá tuy không nguy hiểm nhưng nếu điều trị không đúng cách làm tăng nguy cơ để lại sẹo và thâm, đặc biệt là với mụn viêm. Trong những trường hợp nặng, sẹo và thâm chiếm diện tích lớn, vết lõm sâu sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến tâm lý sau này của bạn.

Do đó, khi bị mụn trứng cá, làn da cần được chăm sóc và điều trị sớm, đúng cách để ức chế và điều trị mụn một cách dứt điểm và nhanh chóng. Từ đó hạn chế được các thương tổn trên da và ngăn ngừa hình thành sẹo mụn. 

Các loại mụn trứng cá

Mụn trứng cá được chia thành nhiều loại, tương ứng với những đặc điểm khác nhau. Nhưng cơ bản nhất là 2 dạng viêm và không viêm. Sự phân chia này giúp bạn lựa chọn được sản phẩm, phương pháp và lưu ý khác nhau khi điều trị. Cụ thể những đặc điểm của từng loại mụn được thể hiện tinh gọn như sau:

Mụn trứng cá không viêm

1. Mụn đầu trắng

Mụn đầu trắng được hình thành dưới lỗ chân lông khép kín tạo thành các nốt trắng li ti trên da. Nguyên nhân chính là do bã nhờn tiết nhiều dẫn đến bít tắc nang lông, tích tụ vi khuẩn lâu dần gây viêm và nổi mụn.

2. Mụn ẩn

Mụn ẩn là các nốt mụn mọc sâu dưới nang lông, nhận biết bằng các nốt mụn nhỏ li ti mọc thành cụm và lan rộng khiến bề mặt da sần sùi. Mụn ẩn không gây sưng viêm, không đau nhức và rất khó để phát hiện. Thủ phạm chính gây nên mụn ẩn là bụi bẩn và cặn bã trang điểm không được làm sạch đúng cách.

3. Mụn đầu đen

Mụn đầu đen là những nốt mụn nhỏ có đầu màu đen trồi lên trên lỗ chân lông bị hở (còn gọi là mụn trứng cá hở). Đầu mụn do tiếp xúc với không khí và bị oxy hóa nên chuyển thành màu đen. Mụn đầu đen là tình trạng mụn còn nhẹ, thường xuất hiện trên mặt, cổ, lưng và vai.

Các loại mụn trứng cá thường gặp

Mụn trứng cá có kèm theo viêm

1. Mụn trứng cá viêm

Mụn viêm là tình trạng bắt đầu nặng của mụn trứng cá khi các nốt mụn bị sưng viêm, ửng đỏ và nổi gồ lên da mặt. Các nốt mụn này thường xuất hiện ở vùng trán, má, cằm và lưng ấn vào có cảm giác hơi đau và gây ngứa.

2. Mụn mủ

Mụn mủ là một loại mụn viêm khác, chúng có nhân chứa đầy mủ trắng và vết viêm màu đỏ xung quanh. Bạn nên tránh chọc thủng lớp mủ này, vì điều đó có thể làm tình trạng viêm nặng hơn và dẫn đến sẹo thâm.

3. Mụn bọc (mụn nang)

Mụn bọc là một thể loại nặng nhất của mụn trứng cá. Mụn bọc chứa đầy mủ và phát triển từ sâu bên trong da, chúng có bề mặt trơn cứng, sưng to, thường gây đau và viêm rất khó trị. Mụn bọc được hình thành khi lỗ chân lông bị viêm nặng, hình thành ổ khuẩn sâu, dịch mủ ở vùng nhân dễ vỡ ra gây viêm nhiễm các vùng lân cận và dễ để lại vết thâm lâu dài.

Cơ chế và nguyên nhân gây mụn trứng cá

Về cơ chế gây mụn, Dược sĩ Trúc Phương cho biết: da chúng ta có lỗ chân lông kết nối với các tuyến dầu dưới da, tuyến này tiết ra chất lỏng gọi là bã nhờn nhằm bảo vệ và giúp da giữ nước. Tuy nhiên, khi nang lông bị tắc nghẽn, dầu nhờn bị ứ đọng trong lòng tuyến bã, kết hợp với tế bào chết, bụi bẩn và vi khuẩn khiến chất bã cô lại thành nhân trứng cá và có thể gây sưng viêm (sau khoảng 20 - 30 ngày).

Vậy một số người đặt câu hỏi: mặt tự nhiên nổi mụn trứng cá là vì sao? Sau đây là một số nguyên nhân có thể hình thành mụn trên da:

• Mỹ phẩm không phù hợp, da bạn dị ứng với thành phần mà bạn không biết
• Lạm dụng xà phòng làm kích thích tăng tuyến bã
• Mệt mỏi, stress, thường xuyên thức khuya làm rối loạn chức năng sinh lý 
• Chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ, gây rối loạn điều tiết dầu nhờn ở da
• Trang điểm nhiều khiến lỗ chân lông bị bít tắc trong thời gian dài
• Uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá
• Ma sát da qua quần áo, tóc, khẩu trang kém chất lượng
• Ăn nhiều đồ cay nóng, thức ăn nhanh nhiều tinh bột, thực phẩm nhiều đường, các sản phẩm làm từ sữa cũng là nguyên nhân sinh ra mụn.

Biến chứng của mụn trứng cá

Mụn trứng một khi đã bị viêm nhiễm nặng và lây lan rộng sẽ rất khó chữa và đòi hỏi bạn phải chăm sóc chúng trong một thời gian dài. Thêm vào đó, mụn trứng cá qua đi cũng để lại cho làn da nhiều ảnh hưởng xấu, cụ thể như:

• Sẹo: mụn để lại các vết sẹo rỗ, sẹo lõm và làm vùng da trở nên dày và gồ ghề hơn, các biến chứng này thường tồn tại lâu dài sau khi mụn đã lành.
• Thâm da: vùng da mụn bị tổn thương một thời gian dài có thể làm tăng hắc sắc tố melanin gây sẫm màu da. Điều này khiến vùng da mụn thường sậm hơn so với thời điểm trước đó.

Những cách trị mụn trứng cá hiện nay

Khi muốn điều trị mụn trứng cá bạn còn phải xem xét đến tình trạng mụn như: loại mụn gì, thời gian xuất hiện bao lâu, số lượng nhiều hay ít, mức độ nặng hay nhẹ, để có hướng điều trị thích hợp. Sau đây Nhà thuốc Việt sẽ gợi ý một số cách điều trị mụn chuẩn y khoa để bạn loại bỏ mụn hiệu quả hơn là tự ý chăm sóc mụn tại nhà.

1. Sản phẩm bôi ngoài đặc trị cho mụn trứng cá

Các sản phẩm dành riêng cho da mụn luôn là lựa chọn được ưu ái nhất khi muốn điều trị mụn trứng cá. Sản phẩm được sử dụng phổ biến nhất gồm các loại thuốc bôi không kê đơn, kem trị mụn chứa các thành phần được kiểm chứng lâm sàng cho hiệu quả trị mụn đáng kể như:

• Retinoids và tretinoin: thường thấy trong thuốc, kem bôi ở dạng kem, gel hoặc dạng lỏng có tác dụng trị mụn và kích tế bào phân chia nhanh hơn. Tuy nhiên tránh dùng tretinoin cùng lúc với benzoyl peroxide vì đây là 2 hoạt tính mạnh dễ gây kích ứng da nếu không kiểm soát tốt.
• Benzoyl peroxide: hoạt chất giúp làm khô nhân mụn nhanh chóng, tiêu diệt vi khuẩn gây mụn và ngăn mụn mới hình thành.
• Axit salicylic: có tác dụng tẩy tế bào chết trên da, tránh cho lỗ chân lông bị tắc nghẽn do vi khuẩn.
• Kháng sinh: dạng bôi ngoài da có nhiều loại như bacitracin, mupirocin, gramicidin,... có tác dụng diệt khuẩn và ngăn ngừa nhiễm trùng và làm giảm triệu chứng viêm, mẩn đỏ, khiến vùng da mụn lành nhanh hơn. Tuy nhiên bạn cần sử dụng kháng sinh cẩn trọng theo đúng hướng dẫn hoặc chỉ định của bác sĩ.
• Axit azelaic: là một loại axit tự nhiên lành tính có đặc tính kháng khuẩn, chống viêm bắt nguồn từ một loại nấm men. Kem hoặc gel có chứa axit azelaic được dùng để điều trị mụn và ngăn ngừa mụn tái phát, đồng thời hạn chế các vấn đề về da thường gặp.
• Dapsone (Aczone): các loại kem, gel bôi có chứa Dapsone được khuyên dùng trong cách điều trị mụn trứng cá viêm, đặc biệt là ở phụ nữ.

Bôi kem trị mụn để điều trị mụn trứng cá viêm

Bên cạnh việc sử dụng kem trị mụn chuyên dụng, bạn còn cần chú trọng vào sản phẩm làm sạch da. Tốt nhất nên chọn những loại dành riêng cho da mụn như sữa rửa mặt trị mụn, sữa tắm trị mụn, toner cho da dầu mụn,... 

Đừng quên dưỡng ẩm cho da. Những hoạt chất trị mụn bao giờ cũng làm da bạn khô hơn bình thường. Nhiều bạn sẽ thấy lạ, khi mà da mụn thường vốn đã nhiều dầu thì tại sao cần dùng kem dưỡng ẩm. Bởi lẽ, bất kỳ loại da nào cũng tiết nhiều dầu khi không được cấp ẩm đủ. Điều này lại càng làm mất cân bằng dầu nước, khiến da bạn càng tiết nhiều dầu hơn. 

Song song đó, bạn cần bảo vệ da trước tác hại của tia UV bằng cách sử dụng kem chống nắng thích hợp. Có thể bổ sung thêm viên uống chống nắng để tăng cường khả năng chống nắng của cơ thể. 

2. Thuốc kê đơn và không kê đơn

Nếu như sau vài tuần điều trị mụn bằng thuốc không kê đơn mà triệu chứng vẫn không thuyên giảm, bạn cần đến gặp bác sĩ da liễu để thăm khám. Các chuyên gia sẽ kê đơn những loại thuốc giúp điều trị triệt để hơn và giảm sẹo cho da mụn:

• Benzoyl peroxide (kê theo toa)
• Hợp chất thuộc nhóm Retinoids dạng bôi. Nổi bật là Klenzit C Gel, Klenzit MS
• Thuốc kháng sinh (như erythromycin hoặc clindamycin) thường được dùng theo phát đồ của bác sĩ để tránh hiện tượng kháng kháng sinh.
• Thuốc tránh thai phối hợp: chứa progestin và estrogen để kiểm soát mụn trứng cá, tuy nhiên cần mất vài tháng để thuốc phát huy công dụng.
• Thuốc kháng androgen: dùng trong trường hợp phụ nữ và bé gái không đáp ứng được thuốc kháng sinh.
• Isotretinoin: một dẫn xuất của vitamin A, thường được kê đơn trong điều trị mụn trứng cá vừa và nặng khi người bệnh không đáp ứng được các phương pháp điều trị khác. Một loại thuốc bạn thường thấy trong toa là Acnotin

Thông thường, thuốc kháng sinh đường uống sẽ không được chỉ định với kháng sinh dạng bôi mà sẽ được kết hợp dùng với thuốc bôi trị mụn không chứa kháng sinh. Sử dụng kháng sinh là một vấn đề phức tạp nên bạn tuyệt đối không nên tự ý sử dụng mà cần có sự chỉ định của bác sĩ.

Trong một số trường hợp, bác sĩ chỉ định dùng thuốc tránh thai nội tiết và isotretinoin. Tuy nhiên, sự phối hợp này chỉ dùng khi thuốc kháng sinh không có hiệu quả. Vì so với kháng sinh, thuốc tác động đến hormone gây ra những ảnh hưởng lâu dài hơn cho sức khỏe của bạn. 

3. Các liệu pháp trị liệu khác

• Lấy nhân mụn

Khi điều trị bằng phương pháp này, bác sĩ hoặc chuyên viên y tế sẽ dùng các loại dụng cụ chuyên biệt để loại bỏ nhân mụn hoặc nang mụn một cách an toàn. Kỹ thuật này cần được thực hiện cẩn trọng kết hợp với các bước chăm sóc da đúng cách tại nhà nếu không rất dễ để lại sẹo sẹo hoặc thâm da.

• Công nghệ ánh sáng sinh học

Với phương pháp này bác sĩ sẽ sử dụng các bước sóng nhất định của ánh sáng xanh, đỏ hoặc cam để tiêu diệt vi khuẩn mà không gây tổn thương da. Ứng với mỗi màu ánh sáng khác nhau sẽ chi hiệu quả khác nhau.

Phương pháp điều trị mụn bằng ánh sáng sinh học

• Peel da

Là phương pháp tẩy tế bào chết cho da bằng công nghệ hóa học bằng các thành phần như axit salicylic, axit glycolic hoặc axit retinoic,... Peel da được phân làm 3 mức độ nhẹ, trung bình và sâu. Liệu pháp này giúp cải thiện vẻ ngoài của da, tuy nhiên kết quả sẽ không kéo dài lâu và bạn cần thực hiện định kỳ.

• Tiêm steroid

Các tổn thương da dạng mụn nốt và dạng nang có thể được điều trị bằng cách tiêm steroid. Liệu pháp này đã giúp cải thiện nhanh chóng và giảm đau. Các tác dụng phụ có thể bao gồm mỏng và đổi màu da ở vùng trị liệu.

Giải đáp câu hỏi thường gặp về mụn trứng cá

1. Mụn trứng cá có tự khỏi không?

Mụn trứng cá có tự mất không? Theo Dược sĩ Phương chia sẻ: mụn trứng cá có thể biến mất sau một thời gian nhưng không phải ai cũng như vậy. Quan trọng là bạn cần phải biết chăm da đúng cách, nếu không mụn dễ lây lan và phát triển sang dạng nghiêm trọng hơn như mụn viêm, mụn nang, mụn bọc. Để hết mụn trứng cá một cách triệt để bạn cần chăm sóc da đúng cách kết hợp sử dụng các sản phẩm đặc trị để khắc phục tình trạng mụn.

Đối với các loại mụn viêm sau một thời gian dùng thuốc đặc trị có thể nhanh chóng khô lại và đẩy nhân mụn ra ngoài. Còn đối với mụn ẩn dưới da cần có các hoạt chất giúp loại bỏ bụi bẩn, dầu thừa và tế bào chết để làm thông thoáng lỗ chân lông.

2. Điều trị mụn trứng cá trong bao lâu?

Theo chuyên gia da liễu chia sẻ, đối với những trường hợp điều trị mụn trứng cá ngay từ sớm khi các nốt mụn còn nhẹ thời gian điều trị có thể nhanh chóng từ 4 - 8 tuần. Tuy nhiên, nếu bạn quá chủ quan và không tiến hành điều trị sớm, mụn trứng cá có khuynh hướng tăng sinh nhanh chóng và chuyển sang thể loại mụn nặng nề hơn. Khi đó, việc điều trị có thể khó khăn hơn và thời gian điều trị có thể kéo dài từ 4 - 6 tháng tùy thuộc và cách chăm sóc da và phương pháp điều trị cá nhân.

3. Đang trị mụn trứng cá có trang điểm được không?

Làn da đang điều trị mụn khiến nhiều bạn trẻ e ngại khi trang điểm. Điều này hoàn toàn có cơ sở vì da mụn cần tránh trang điểm để da có được khoảng thở cần thiết và hồi phục nhanh hơn.

Chăm sóc da mụn tại nhà hiệu quả

Trong trường hợp nghề nghiệp của bạn đòi hỏi phải make up thường xuyên thì bạn có thể lưu ý một số tiêu chí dưới đây:

4. Chăm sóc da mụn trứng cá như thế nào?

Việc chăm sóc da đúng cách có thể hỗ trợ làn da giảm mụn trứng cá nhanh chóng hơn. Theo đó, Nhà thuốc Việc mách bạn các cách chăm sóc da mụn hiệu quả như sau:

• Làm sạch da thường xuyên, dùng sữa rửa mặt dành riêng cho mụn trứng cá.
• Hạn chế trang điểm.
• Không sờ mó hay dùng tay không nặn mụn.
• Che chắn và bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời, dùng kem chống nắng dành riêng cho da mụn.
• Thường xuyên thay vỏ gối, ga giường.
• Uống nhiều nước.
• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng dinh dưỡng, hạn chế các món cay nóng, chiên xào.

Việc điều trị mụn từ sớm là cách tốt nhất để tránh các nốt mụn lây lan và giúp bạn điều trị mụn nhanh chóng hơn. Trên đây Nhà thuốc Việt đã mách bạn tất tần tật những điều cần biết xoay quanh vấn đề về mụn trứng cá. Mong rằng bài viết cung cấp nhiều thông tin cần thiết để bạn biết cách chăm sóc và điều trị mụn hiệu quả hơn.

Ngoài ra, nếu bạn có thắc mắc về các vấn đề liên quan đến chăm sóc da hoặc cần tư vấn để lựa chọn sản phẩm phù hợp, xin vui lòng liên hệ với DƯỢC SĨ của Nhà Thuốc Việt theo các hình thức sau:

– Hotline: 0985508450

– Zalo: 0985508450

– Website: nhathuocviet.vn

Địa chỉ:

• Nhà Thuốc Việt số 1: 596 Nguyễn Chí Thanh, Phường 7, Quận 11, Tp.HCM
• Nhà Thuốc Việt số 2: 979 Phan Văn Trị, Phường 7, Quận Gò Vấp, Tp.HCM

Hệ thống Nhà Thuốc Việt luôn sẵn sàng phục vụ và đồng hành cùng bạn để tìm ra giải pháp phù hợp nhất với bạn.

Cảm ơn các bạn đã đọc bài viết này. Chúc bạn thành công trên hành trình làm đẹp da!